Phàm ở đời, ai cũng có bạn. Điều đó tôi có thể cam đoan rằng đúng với hầu hết chúng ta. Nếu coi kinh nghiệm là thước đo cho mọi việc thì công việc “làm bạn” là một công việc mà chúng ta tưởng như đã thành thục. Tuy nhiên, đó lại là một hiểu lầm tai hại.
Mà theo macolme Gladwell thì khi chúng ta làm một việc trên 10,000 với sự tập trung thì sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đó. Tuy nhiên rõ ràng rằng, chuyện trở thành một người bạn tốt không đơn giản thế. Đa số chúng ta chỉ coi việc làm bạn đơn thuần là làm bạn một cách tự nhiên. Tuy nhiên, vì chúng ta quá vô tư và quá đơn giản. Vô tình đã đưa các mối quan hệ đến những chỗ không thể cứu chữa hay phai nhạt một cách vô cớ. Vì rằng trong cuộc sống, người ta dù làm bạn với nhau hàng chục năm vẫn phản bội, dối trá, lừa dối và lợi dụng nhau.
Người xưa học từ những điều đơn giản nhất: Làm bạn.
Lạc lối trong các tư duy lý trí và phép phản biện phương tây khi rơi vào những tình huống khó xử về những người bạn. Tôi đã tìm ra câu trả lời để tạo ra những tình bạn ở trong triết học phương đông. Tất cả gói gọn trong bốn câu thơ cô đọng như sau:
“Quân tử chi giao đạm nhược thủy,
tiểu nhân chi giao cam nhược lễ;
quân tử đạm dĩ thân,
tiểu nhân cam dĩ tuyệt.
Chuyện kể rằng:
Tiết Nhân Quý là danh tướng thời Đường, từ nhỏ đã chuyên tâm luyện văn luyện võ nhưng gia cảnh lại hết sức bần hàn khó khăn. Tiết Nhân Quý kết nghĩa anh em với Vương Mậu Sinh. Vợ chồng Vương Mậu Sinh không chê gia cảnh Tiết Nhân Quý, mà còn thường xuyên tiếp tế cho họ, dù bản thân cũng không phải giàu có gì.
Về sau, Tiết Nhân Quý đi theo Đường Thái Tông chinh chiến lập được chiến công nhờ đó được phong Bình Liêu Vương.Ngày Tiết Nhân Quý nhậm chức, văn võ bá quan chúc mừng ông, nhưng Tiết Nhân Quý đều khước từ không nhận quà. Duy chỉ có hai vò “rượu ngon” mà Vương Mậu Sinh gửi đến là Tiết Nhân Quý nhận lấy.
Vừa mở vò rượu ra thì quan chấp sự phát hiện ra vò rượu bên trong lại toàn là nước lã.Tiết Nhân Quý nghe chuyện, chẳng những không giận mà còn lệnh cho quan chấp sự mang bát ra, trước mặt mọi người uống ba bát nước trong mà Vương Mậu Sinh đưa tới.Văn võ bá quan thấy vậy, lấy làm khó hiểu, Tiết Nhân Quý liền nói:
“Lúc trước, khi ta khốn khó, tất cả đều nương nhờ vào sự giúp đỡ của vợ chồng Vương huynh. Nếu không có sự giúp đỡ của họ sẽ không có vinh hoa phú quý của ta ngày hôm nay. Hiện giờ hậu lễ của các vị, ta không nhận, lại cố tình nhận lấy nước trong do Vương huynh đưa tới, bởi vì ta biết Vương huynh bần hàn. Tặng ta nước trong cũng là tâm ý tốt của Vương huynh, đây gọi là người quân tử kết giao đạm nhạt như nước.”Từ đó về sau, mối quan hệ giữa Tiết Nhân Quý và Vương Mậu Sinh càng thêm gắn bó thắm thiết hơn. Giai thoại “Quân tử chi giao đạm nhược thủy” cũng vì thế mà được lưu truyền.
Ngày nay: Làm bạn là cả một sự nỗ lực.
Từ ngày facebook và các mạng xã hội khác lan tràn một cách mạnh mẽ, từ một người không giỏi giao tiếp tôi đã có đến hàng ngàn người bạn xa lạ. Phải nói rằng, mạng xã hội đã mang đến cơ hội để con người tìm thấy nhau, hiểu nhau và kết nối với nhau hơn. Tuy nhiên nó cũng giúp chúng ta đặt ra một câu hỏi : Đâu là cấp bậc trong những tình bạn nếu như ai cũng có thể làm bạn..?
Tôi có một vài người bạn rất thân từ thủa thiếu thời, nhưng đây lại là những người không mấy khi like bài tôi trên facebook hay nhắn tin hỏi thăm tôi. Những gì chúng tôi làm là thi thoảng trong một dịp nào đó như thế tết đến về quê và chúng tôi ngồi hàn huyên, uống vài ba chén rượu, tâm sự vài câu chuyện đời và sáng mai tiếp tục con đường mưu sinh nơi xứ lạ. Tuy vậy, mỗi lần như vậy tôi thấy ấm áp và dễ chịu hơn rất nhiều lần nếm rượu mạnh và đặc sản trong các bữa tiệc chiêu đãi gần xa mỗi ngày.
Dăm ba câu xã giao, vài tin nhắn chúc mừng hay ít sticker mặt cười người ta gửi nhau là một dạng ngọt ngào của rượu nồng, nhưng nó là thứ ai cũng có thể cho nhau. Một tình bạn bền vững ngay nay rất cần nỗ lực để vượt trên sự tầm thường chung của xã hội đang vờ vịt làm bạn nhau nhưng cũng không thể để quên đi trong quên lãng. Nghĩa là người ta vừa tự tâm chân thành nhưng lại vừa duy trì một khoảng cách khách quan đủ để tình bạn được bền vững trước những lợi lộc cuộc đời.
Viết đến đây, tôi nhớ đến một đoạn thơ Đường rất nổi tiếng khi Lý Bạch tiễn bạn thân là Mạnh Hạo Nhiên đi trong mùa hoa khói. Thời nay chúng ta chẳng tiễn ai đi đâu bao giờ vì chúng ta biết đến đâu họ cũng đăng ảnh facebook thôi. Nhưng cảm xúc tiễn biệt một người bạn là một thứ cảm xúc khác lạ mà chỉ có tình bạn thật sự mới có. Vì vậy, hãy tiết kiệm cảm xúc tình bạn chứ không nên ban phát một cách tùy tiện.
Cố nhân tây từ Hoàng-hạc lâu,
Yên hoa tam nguyệt hạ Dương-châu.
Cô phàm viễn ảnh bích không tận,
Duy kiến Trường-giang thiên tế lưu.
Nhìn chung, nếu xét thời gian và trí lực là những đại lượng hữu hạn như nó vẫn là thì việc kết bạn với ai và đối xử như thế nào cần được chọn lọc kĩ lưỡng và suy xét kín đáo. Đồng thời, tình bạn là một thứ tình cảm cao quý, cách tốt nhất để gìn giữ nó là đừng đỏi hỏi gì hay thể hiện quá sức điều gì cả. Hãy dành sự quan tâm của bản thân cho chính mình và những người xứng đáng. Hãy để nó êm đềm và uống suốt trọn một đời mà không hề chán : Nhược Thủy ( Nước Lã).
Hết.
