“Lãnh đạo” là một chủ đề đã được quan tâm và đề cập đến từ hàng ngàn năm trước bởi các nhà tư tưởng và triết gia cổ đại từ cả Phương Đông và Phương Tây. Điển hình như Aristotle với quyển Đạo Đức và Chính Trị; Khổng Tử (Luận Ngữ); Tôn Tử (Binh Pháp Tôn Tử); Plato (Cộng Hòa); Pareto (Xã Hội Luận), và nhiều người khác nữa đã đóng góp vào cơ sở lý thuyết về Lãnh Đạo.
Nói về “Quản Lý” thì đây là một khái niệm được phát triển muộn hơn khá nhiều. Hai khái niệm nay tuy rằng khoảng cách ra đời và phát triển là khác nhau, nhưng Lãnh Đạo và Quản lý thường xuyên được sử dụng để thay thế cho nhau.
Có những học giả còn cố gắng chứng minh rằng lãnh đạo và quản lý bản chất là tương tự nhau hoặc nó là hai mặt của một đồng xu, rằng Lãnh Đạo và Quản lý là hay khái niệm bổ khuyết cho nhau. Những tư duy này vẫn được phổ biến đến khoảng những cuối thế kỉ 20.
Tuy nhiên ngày nay, nhiều nhà quản trị quan tâm đến việc phải làm rõ sự khác biệt giữa lãnh đạo và quản lý. Bởi sự nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ này có thể gây ra sự phức tạp chức năng và vai trò của nhà lãnh đạo và quản lý. Theo John Paul Kotter (Giáo sư về Lãnh đạo tại Trường Kinh doanh Harvard và là người sáng lập Kotter International, một công ty tư vấn quản lý có trụ sở tại Seattle và Boston) thì việc nhập nhằng giữa Lãnh Đạo và Quản Lý sẽ gây cản trở cho phát triển doanh nghiệp.
Vì vậy, bài viết này bằng việc nghiên cứu các tài liệu sách vở và kinh nghiệm thực tế sẽ tổng hợp và đưa ra những khái niệm và so sánh cơ bản nhất giữa Lãnh Đạo và Quản Lý. Đồng thời cũng đưa ra một số ví dụ từ kinh nghiệm làm việc thực tế và một số liên hệ cá nhân.
Trong đó gồm 3 phần: Khái Niệm – So sánh lý thuyết- Thực tế tại Việt Nam
Phần 1: Khái niệm
Lãnh Đạo tiếng Hán gồm 2 từ: Lãnh (có thể đọc là lĩnh) có nghĩa đen là Cổ Áo, còn nghĩa bóng là người đứng đầu (Được ghép bởi 2 bộ chữ Đầu và Lệnh). Nghĩa là người ra mệnh lệnh. Đạo tiếng Hán nghĩa là con đường đi, nghĩa bóng là một đường lối tư tưởng.
Trong tiếng Anh Leader hay Leadership tiếng Anh được bắt nguồn từ văn hóa tiền Anglo-saxon. Từ này có nguồn gốc phát triển từ “Loedan” hoặc “Lithan” có nghĩa là “đi du lịch”, “đưa ai đó đi cùng mình đến một nơi khác”. Từ này bắt nguồn từ việc lối sống du mục và di chuyển thường xuyên săn bắn hái lượm. Bản thân từ Leadership cũng có chữ Ship nghĩa là thuyền, nghĩa là chở và hướng dẫn những người khác đi xa. (Bao gồm cả thuyết phục và hướng dẫn) .
Ởmột mặt khác, từ “Quản Lý” theo tiếng Hán thì chữ Quản chính là trông coi, còn chữ Lý có nghĩa cổ là sửa Ngọc, làm Ngọc. Nhìn chung từ Quản Lý có nghĩa là Trông coi và Chỉnh sửa.
Trong tiếng Anh, thì từ Quản lý (Manage) có 2 giả thuyết: từ tiếng Ý “meneggiare” có nghĩa là xử lý mọi thứ, mà theo nghĩa cổ là trông ngựa. Hoặc từ tiếng pháp “Menager” có nghĩa là sử dụng cẩn thận, chăm sóc. Tuy nhiên, cho dù là cách giải thích nào thì từ quản lý cũng có nghĩa là: Tổ chức, Giám Sát, chỉ đạo, chăm sóc một ai đó trong một công việc gì đó.
Như vậy, từ nguồn gốc của khái niệm chúng ta có thể thấy rằng nhà Lãnh đạo ảnh hưởng đến người khác bằng khả năng thuyết phục và tầm nhìn. “Một người hướng dẫn người khác trong hành động hoặc ý tưởng; Một người đi đầu trong bất kì tổ chức hay phong trào nào; Một người được “theo dõi” bởi các môn đệ hoặc tín đồ; Một người đứng đầu. Theo nghĩa rộng hơn, lãnh đạo là một người có vị trí và ảnh hưởng nổi bật như trong một dàn hợp xướng thì lãnh đạo sẽ là người nhạc trưởng. Theo phương Đông, người lãnh đạo là người dẫn mọi người đi trên một con đường. Còn theo phương Tây thì lãnh đạo nghĩa là người dẫn mọi người đi trên một con thuyền. Nhưng nhìn chung, dù là quan điểm nào thì chân dung của người Lãnh đạo cũng là một người dẫn dắt và thuyết phục.
Mặt khác, Quản Lý là kiểm soát, giám sát, áp dụng kĩ năng, chăm sóc và ứng phó với các tình huống thường xuyên xảy ra. Một người quản lý giỏi là một người có khả năng điều hành giám sát, tổ chức và chỉ đạo con người hoặc bộ phận để làm những việc có tính nhất quán cao. Theo phương Tây thì người quản lý chính là người làm tất cả mọi việc, như là một người quản lý bầy ngữa hoặc một người chăm sóc gia đình. Theo phương Đông thì người Quản Lý là một người cai quản và chỉnh sửa những thứ quý giá (như Ngọc).
Phần sau chúng ta sẽ đi tiếp về những điểm khác biệt giữa lãnh đạo và quản lý và cách để nhận biết xem bạn thuộc tuýp người nào.
